Mạc cơ giúp ta tháo gỡ những căng thẳng ẩn sâu trong cơ thể -Top1Life

Quà tặng của Mạc cơ

Một khi bạn đã trải nghiệm qua khoảnh khắc aha khi thấy mạc cơ trong cơ thể được giải tỏa trong lúc thực hành, bạn sẽ không còn nghi ngờ gì nữa. Bạn biết rõ điều đó. Một bước chuyển thật vi tế. Một cảm giác được giải phóng. Có lẽ bạn vẫn chưa thể diễn tả được điều đó bằng lời. Đó là một kinh nghiệm cần phải cảm nhận thực sự. Nhưng bạn biết. Bạn có thể cảm thấy nó trong một tư thế mở hông hay gập lưng. Giây phút cơ thể bạn chuyển từ chống đối sang giải tỏa. Đó chính là điều khiến chúng ta mãi quay trở về với thảm tập; chính yếu là về mạc cơ.

Chuyên gia cơ thể học và là tác giả sách “Anatomy Trains” – Tom Myers, khi miêu tả về mạc đã cho biết, về cơ bản các tế bào của chúng ta “được kết dính với nhau bởi dịch nhầy, dịch nhầy có ở khắp mọi nơi, và chúng thường mọng nước ít hay nhiều (được hyđrat hóa) phụ thuộc vào vị trí tồn tại và tình trạng của chúng trong cơ thể”.

Hành trình khám phá mạc cơ kỳ diệu ở chỗ bạn không cần phải có hiểu biết sâu sắc và tường tận về giải phẫu học để thấy được cách cơ thể ta vận hành ở bên trong. Gần đây, tôi đã tham gia một lớp tập thể hình ở phòng gym có tên “fitness cho mạc cơ”. Những hành trình khám phá với foam roller đan xen với chuyển động lắc để lại cho tôi cảm giác khoáng đạt và tự do – mặc cho không có savasana cuối buổi tập hay bản nhạc pop nền không thú vị cho lắm.

Nhờ các nghiên cứu tiên tiến về mạc cơ, chúng ta cũng học được những phương cách mới để tháo gỡ những căng thẳng bị lưu giữ sâu trong mô liên kết này. Sự căng thẳng này là thứ ảnh hưởng lớn tới khả năng vận động của ta khi già đi, và đồng thời cũng tác động lên cả tâm trí. Dù yogi như chúng ta thường nghe thấy từ mạc cơ có liên hệ với môn yin yoga, khoa học phương Tây đang tiếp tục khám phá thêm những phương pháp mới để giải tỏa và tái cấp nước cho mạc thông qua những hình thức vận động khác nữa.

Mạc là thứ vật chất bền chắc và linh hoạt bao bọc lấy từng cơ, xương, nội tạng và dây thần kinh.

Mạc đơn giản là gì?

Tác giả sách “Mạc là gì và vì sao quan trọng” – David Lesonak, giải thích mạc giống như “một vật chất trắng như bạc, vừa mềm dẻo lại vừa bền chắc – là chất liệu bao quanh và xâm lấn từng cơ, bao phủ xương, bọc lấy nội tạng và bao quanh các dây thần kinh.”

Điều quan trọng nhất cần nhớ đó là mạng lưới mạc là một kết cấu liên tục xuyên suốt toàn thân thể. Tính chất “mọi chỗ mọi nơi” của mạc cũng nhấn mạnh rằng tất cả đều được kết nối với nhau, và mạc là “mô liên kết”, đây là thuật ngữ thường được sử dụng thay thế cho “mạc”.

Mô liên kết len lỏi chằng chịt xuyên suốt

Ariele Foster là nhà sáng lập học viện Yoga Anatomy Academy. Cô cũng là một PT, huấn luyện viên yoga và giáo viên cơ thể học trong chương trình đào tạo huấn luyện viên yoga. Foster giải thích, mạc là “mạng lưới mô liên kết bao quanh và bao gồm trong cơ bắp” – giống như một giàn đỡ xuyên suốt toàn bộ cơ thể. Chúng ta thường cho rằng trong suốt quá trình vận động thì các sợi cơ  trượt qua nhau một cách trơn tru, thế nhưng điều này không phải lúc nào cũng xảy ra chính xác như vậy. “Cho dù nguyên nhân là do chấn thương hay các vận động lặp đi lặp lại (chẳng hạn như chạy, gập cong người về máy vi tính, hay thậm chí là tập các tư thế yoga),các vùng mô có thể trở nên dầy hơn, sưng lên và mắc vào mạng lưới mạng, cứ như vậy thành một chuỗi dài”, theo Foster. Kết quả của những chuyển động lặp lại này là “màng chắn mạc đang bọc lấy cơ bây giờ không còn đàn hồi nhiều nữa và trở nên kiệt quệ như miếng mút rửa bát bị vắt cạn nước, dẫn tới khó cử động, căng cứng, và cuối cùng là đau đớn.”

Erin Bourne – cử nhân ngành Khoa học Thực hành, cũng là người thực hành bao quát cả yoga và giải phóng mạc cơ. Cô mô tả mạc như một mô năng động và nhạy cảm cao, luôn luôn lắng nghe và phản hồi với những gì đang xảy ra trên toàn cơ thể.

Nếu ta ngừng chuyển động một phần, hay toàn bộ cơ thể thì mạc bắt đầu mất nước, trở nên chắc đặc và đè nén. Điểm này trở thành một đập chứa năng lượng, thông tin và các dấu hiệu. Chúng ta mất nhận biết tại vùng cơ thể đó và chức năng sức khỏe.

Bóng và foam roller dùng để giải phóng mạc cơ hiệu quả

Bằng cách thêm vào những bài thực hành giúp giải tỏa mạc cơ, theo Foster “chúng ta cải thiện sự trơn mượt của các mô, đồng thời cấp nước cho chúng qua hành động nén và nhả”. Và thực hành như vậy tại một phần cơ thể, tác dụng sẽ lan tỏa toàn bộ cơ thể. Ví dụ, nếu chúng ta thả lỏng (hay giới hạn) mạc bàn chân, hành động đó ảnh hưởng lên tới tận phần gáy.

Quan điểm phương Đông về Mạc

Theo triết học phương Đông, năng lượng chảy qua mạc. Trong cuốn “Tia sáng trong Máy móc: Cách khoa học châm cứu lý giải về những điều huyền bí của y học phương Tây”, Daniel Keown cho biết “Mạc nằm ở mọi nơi – kiểm soát mọi thứ; tạo hình nên cơ thể; dẫn kênh cho Khí; giữ mọi thứ trong trật tự”. Keown giải thích rằng các đường kinh lạc trong châm cứu của phương Đông là mặt phẳng mạc của phương Tây, và khoa học Tây phương đang bắt đầu bổ trợ cho những triết lý này khi nó khám phá ra những lý luận song song giữa các đường mạc cơ và hệ thống kinh mạch.

Giải phóng mạc cơ

Nghiên cứu về giải phóng mạc cơ chỉ ra rằng có nhiều cách mà ta có thể bắt đầu tháo gỡ những căng thẳng bị lưu giữ sâu trong cơ thể, là nhân tố dẫn tới sự co thắt và đau đớn trong thân thể và tâm trí.

Tom Myers đã dành hết tâm trí nghiên cứu về tác động cơ thể trong hơn 43 năm. Ông là tác giả của công trình nổi tiếng đồ sộ Anatomy Trains và đồng thời cũng diễn giảng về chủ đề mạc. Ông giải thích rằng chúng ta cần những tác động căng duỗi dài và chậm để đạt tới các mô sâu hơn, dày đặc hơn của cơ thể, chẳng hạn như mạc. Tom nói:

Một trong những điều tuyệt diệu nhất về yoga đó là nhờ sự căng duỗi duy trì trong nhiều tư thế yoga, bạn mới thực sự thay đổi các mô liên kết.

Đối với Myers, một khi ta thay đổi các khuôn mẫu thói quen của mạc, ta có thể bắt đầu giải quyết sự căng thẳng ăn sâu ở trong các mô. Các tư thế yoga giữ lâu, đặc biệt là yin yoga, cho cơ bắp thời gian được thư giãn và giải tỏa, điều này sau cùng dẫn tới sự hàn gắn cả về thể chất lẫn cảm xúc. Myers giải thích rằng khi bạn bắt đầu duỗi căng một cơ, sự phản xạ sức căng chính nó sẽ cố gắng kéo cơ quay trở về độ dài ban đầu, nhưng nếu duy trì căng duỗi sẽ cho phép cơ thể được thả lỏng trong hình thái và khi cơ bắp thả lỏng, chúng ta bắt đầu làm việc trên những tầng lớp sâu hơn, như mạc.

Vận động thân thể giúp mạc không bị mất nước, đông đặc và gò bó

Cơ bắp cần phải thư giãn trước tiên, sau đó mạc cơ sẽ bắt đầu duỗi ra và giải tỏa. Điều này có thể tạo điều kiện cho một kiểu tái tạo khuôn mẫu giúp giải phóng lâu dài những sự bám giữ lâu năm trong cơ thể, và với nhiều trường hợp, sẽ đưa tới đổi thay sâu sắc về thân tâm.

Myers lưu ý rằng không có khoảng thời gian nào là đúng với tất cả mọi người. Với vài người, thay đổi về sinh lý có thể xảy ra trong thời gian ngắn, và với những người khác, các tư thế giữ lâu là cần thiết để giải tỏa. Và cũng quan trọng rằng ta đừng thúc ép bản thân tới giới hạn chịu đựng tối đa, cứ để ta ở trong trạng thái dễ chuyển động; có thể cử động khẽ khàng trong một tư thế, cho phép mạc cơ được cấp ẩm một cách tối ưu.

Foster chỉ ra một khảo sát năm 2015 của Tạp chí quốc tế về trị liệu thể chất thể thao nghiên cứu 14 luận văn khoa học lột tả các khía cạnh tích cực của thực hành giải phóng mạc cơ. Nghiên cứu gợi ý việc nhẹ nhàng lăn bóng hay foam roller trên các cơ bắp khác nhau sẽ tác động vào mạc giữa các xương, cơ, nội tạng và sợi thần kinh – giải phóng khả năng vận động nhiều hơn so với việc chỉ duỗi căng thụ động”

Mạc, cảm xúc và buông bỏ

Alexa Nehter là một giáo viên yoga lâu năm đã đào sâu nghiên cứu trong thế giới đầy lôi cuốn của mạc. Cô đã học cùng Tom Myers và hữu duyên được gặp Bác sĩ Robert Schleip, một trong những chuyên gia nổi tiếng nhất về mạc trên thế giới, và là giám đốc của Dự án nghiên cứu mạc tại Đại học Ulm, nước Đức. Nehter miêu tả đầy thi vị về mối tình của cô với mạc: “Mạc là cơ quan nhận cảm lớn nhất của chúng ta, là cơ quan của sự nhận biết, là đại dương bên trong. Đối với tôi việc nghiên cứu về mạc hiện tại kết nối những gì tôi đã học được qua lướt sóng, thiền định và yoga lại gần nhau hơn, mang nhiều ý nghĩa hơn.”

Bên cạnh đó, Foster chia sẻ việc ảnh hưởng lên mạc cũng có thể tác động lên hệ thống thần kinh của chúng ta. “Áp lực nhẹ lên mạc có thể giúp truyền thông tới hệ thống thần kinh rằng không cần thiết phải gia tăng căng thẳng tại khu vực đó nữa”. Và như vậy, bằng cách tác động vào những căng thẳng được lưu giữ sâu trong một phần của cơ thể, chúng ta có thể bắt đầu tháo gỡ và giải tỏa căng thẳng không chỉ tại những thân phần khác nhau của cơ thể, mà còn cả những khúc mắc trong tâm trí.

Các tư thế yoga giữ lâu giúp giải tỏa căng thẳng tại cơ bắp, mạc và tâm trí

Nehter hiểu thấu bằng cả trái tim. Cô giải thích về cách cuộc đời mình đã thay đổi ra sao khi cô bắt đầu khám phá ra thế giới của chuyển động mạc đầy tính trực giác.

Tôi bắt đầu cởi bỏ những nút thắt và những điều phức tạp trong đời đã bấy lâu nay không ngừng trở nên lớn hơn, càng lúc càng hạn chế hơn.

Bằng việc khám phá giải phóng mạc cơ, cùng những chuyển động và thực hành có liên quan, bạn sẽ nhận thấy những nơi chốn mà cơ thể đang giữ chặt tại một tầng lớp sâu hơn cơ bắp hay còn gọi là mô liên kết.

Bạn học cách cảm nhận những rung động nhanh và chậm của khuôn mẫu thần kinh, và khi bạn cho phép bản thân được buông bỏ, thậm chí mở ra những lớp sâu hơn, bạn nhận thấy sự cởi mở này đang nhường đường cho nguồn lực sinh khí… Chuyển động nội cảm dạy chúng ta về sự nhạy cảm cao hơn, và càng nhạy cảm nhiều hơn, chúng ta càng có khả năng tháo gỡ những khuôn mẫu sâu hơn. Chúng ta càng thực hành, thì sẽ càng trải nghiệm được sự tự do, tình yêu và niềm đam mê với cuộc sống nhiều hơn.

Có nhiều cách mà ta có thể giải phóng, cấp ẩm và tăng cường sức sống cho mạc cơ, mang đến những đổi thay sâu sắc trong thân thể và tâm trí, và trong khi các nghiên cứu khoa học tiếp tục mở mang về những phương pháp này, trực giác cơ thể của chính chúng ta chắc hẳn cũng có khả năng dẫn dắt ta đi con đường đúng đắn.

Khi thực tập yin, ta có thể cảm nhận khoảnh khắc khi sự chống đối dịu đi – một sự mở khóa dịu nhẹ trong cái kìm giữ của thân thể nhắc nhở ta hãy mềm mại. Khi trườn mình trên trái bóng tại lớp tập Tune Up, ta cảm nhận thân thể mình đang quy thuận. Rồi khi ta trượt cơ tứ đầu đùi dọc thanh foam roller, ta cảm nhận sự căng thẳng chầm chậm gia tăng, tới một lúc nó tan ra và ta cuối cùng có thể hít thở và buông bỏ. Đó là điều kỳ diệu của mạc, và đó mới chỉ là sự bắt đầu.